2021 Międzynarodowe Seminaria Naukowe Głos-Ciało-Ekspresja

Międzynarodowe Seminaria Naukowe "Głos-Ciało-Ekspresja" 2021

W roku 2021 Międzynarodowe Seminaria Naukowe odbyły się ON-LINE i po raz pierwszy spotkaliśmy się na platformie ZOOM. Tak jak zawsze Seminaria podzielone były na część szkoleniową dla nauczycieli śpiewu w piątek po południu, natomiast Konferencja Naukowa rozpoczęła się już w sobotę o 14:00.

Szkolenie dla nauczycieli śpiewu / Teacher training

Piątek/Friday, 19.11.2021

Pierwszym prelegentem był Prof. Ronald C. Scherer (USA), który w wykładzie pt. „W jaki sposób model fonacji może pomóc zrozumieć jej naukowe podstawy” poprzez fizyczne i komputerowe modele fonacji ukazał efekty
manipulowania pojedynczymi zmiennymi. Dostarczyło to trafnych i przydatnych informacji osobom chcącym kontrolować swoją fonację podczas śpiewu lub mowy, a także interwencjom klinicznym, farmakologicznym oraz
chirurgicznym. Prezentacja ukazała w jaki sposób podstawowe aspekty wibracji fałdów głosowych zależą od aerodynamiki krtani. Zakłada się, że im więcej wiemy o tym co mogą zaoferować nam modele fonacji, tym bardziej szczegółowo możemy rozpatrywać każdy typ fonacji i każdą potrzebę jej ulepszenia.

Kolejnym wykładowcą podczas szkolenia dla nauczycieli śpiewu był Ks. prof. dr hab. Zdzisław Madej. W wykładzie „Głos jako przestrzeń akustyczno-fizjologiczna. Podstawowe założenia anatomiczne jako punkt wyjścia do interpretacji głosu w perspektywie wykonawczej.” wspominał tak: „Rozwój nauk medycznych szczególnie z zakresu foniatrii oraz wiedza o aparacie głosotwórczym rozwinęła się w istotny sposób na przestrzeni ostatnich lat, zarówno w kontekście wielu nowych teorii, takich jak: rola i znaczenie tonu krtaniowego, pól czuciowych czy fizjologia oddechu, jak i rozwoju dyscypliny artystycznej wokalistyka w zakresie nowych kryteriów brzmieniowych. Te dwa obszary wiedzy wzajemnie się wspomagają. Rozwój ten dotyczy także techniki wokalnej, u podstaw której leży anatomia i fizjologia głosu. Otwiera to nowe światło na problemy, które nie dawały się do tej pory wytłumaczyć i ująć w sposób ścisły i naukowy. Subiektywne dotąd doznania i oceny naukowo-artystyczne parametrów głosu ludzkiego w kontekście wykonawczym, zostają stopniowo zastępowane stwierdzeniami opartymi na wynikach badań naukowych, zwłaszcza z dziedziny foniatrii oraz z perspektywy nowych wypracowany wzorców artystyczno-brzmieniowych w wokalistyce. Wszystkie te obszary naukowej interpretacji pomocniczo wspomagają proces kształcenia wokalnego i stają się fundamentem obiektywnych kryteriów interpretacji głosu w kontekście wykonawczym. Istnieje potrzeba redefinicji niektórych zjawisk i problemów związanych z zjawiskiem tworzenia i kształcenia głosu na sposób artystyczny z przyjęciem pewnej optyki wynikającej z obiektywnej wiedzy z zakresu anatomii i fizjologii głosu. Prowadzi to do usystematyzowania i uporządkowania obszarów anatomicznie aktywnych, których fizjologiczne czynności stają u podstaw obrazu akustycznego głosu w praktyce wykonawczej. Jest to o tyle istotne, że wiedza ta prowadzi w sposób konsekwentny do rozwoju techniki wokalnej, która staje się narzędziem poprawnej interpretacji.
Całość zagadnień wokalistyki obraca się więc wokół znalezienia takich form wykorzystania narządu głosu, jakie nie spowodowałyby uszkodzenia i destrukcji tego aparatu oraz optymalizowania możliwości wykonawczych ze względu na poprawną technikę wokalną.
Na czoło zagadnień dotyczących prawidłowej emisji głosu wysuwa się sprawa anatomicznych obszarów aktywnych, które stanowią podstawę do poprawnej fizjologicznie interpretacji głosu. Pojęcie „anatomiczne obszary aktywne” jest zbyt szerokie, aby można było je tutaj całościowo i wyczerpująco omówić – dlatego więc zastanowimy się jedynie nad trzema podstawowymi obszarami które stanowią punkt wyjścia do redefinicji zjawisk wokalnych takich jak: ton krtaniowy, funkcja pierścienia zwierającego nosogardziel a także maska w rozumieniu „tutta testa” – cała głowa. Obszary te dadzą się opisać z naukowego punktu widzenia i na podstawie tych struktur anatomicznych da się zastosować ścisłe kryteria oceny parametrów artystycznych głosu ludzkiego.”

Ostatnim prelegentem tego dnia był Prof. Ingo Titze (USA), który przybliżył nam „Naukowe podstawy łączenia rejestrów”. Sam pisał o tym wykładzie tak: „Rejestry głosu, czyli nagłe zmiany jakości brzmienia (barwy) podczas zmiany wysokości dźwięku, samogłoski lub natężenia dźwięku, badano już w odniesieniu do wielu poziomów
tworzenia głosu. Należą do nich mięśnie krtaniowe, ukształtowanie fałdów głosowych, sprężystość warstw tkanek, interakcje pomiędzy rezonansami traktu głosowego i harmonicznymi źródła dźwięku. Niektóre stany
fizjologiczne są bardziej stabilne niż pozostałe, lecz nagłe przejścia można wygładzić aby połączyć rejestry w dowolnych proporcjach.”

Konferencja naukowa / Conference

Sobota/Saturday, 20.11.2021

Prof. Johan Sundberg (Szwecja) otworzył pierwszy dzień Konferencji Naukowej i drugi dzień Seminariów Naukowych. Profesor jako temat wykładu wybrał „Czy nosy są przydatnymi rezonatorami?” . Jak sam pisał „Wielu nauczycieli śpiewu jest zgodnych co do tego, że wąski pasaż prowadzący do nosa jest korzystny dla barwy głosu, podczas gdy wielu innych ma zupełnie odmienne zdanie. Opisane zostaną trzy eksperymenty, których celem było wykazać w jaki sposób przejście przez ten wąski kanał wpływa na wydawany dźwięk. Wyniki wskazują, że nos może wzmocnić wysokie składowe widma dźwięku nie powodując zmiany barwy na nosową. W połączeniu z fonacją przepływową (flow phonation) barwa ta ma cechy zarówno „ciepła” jak i „blasku”.”

Zdecydowanie gwiazdą tego dnia była Kim Chandler (Australia/Anglia/Hiszpania), która opowiedziała o „Ghastly glottals, glorious glides – o upiornych twardych atakach i niebiańskich glissach”. Atak krtaniowy, twardy atak, twarde nastawienie – to zjawisko znane pod wieloma nazwami. Zarówno w języku polskim jak i w angielskim maja one dość negatywne konotacje (glottal attack, plosive, shock, stroke). Poza koniecznością zastosowania ich dyktowaną względami językowymi (np. podczas śpiewania po niemiecku) zasadniczo unika się twardego nastawienia w śpiewie klasycznym i podchodzi się do niego nieufnie. Ilustruje to cytat zaczerpnięty z książki wybitnego pedagoga głosu, Williama Vennarda „Twardy atak to nic innego jak lekki kaszel … (i) …. laryngolodzy są zgodni co do tego, że jest szkodliwy” („Singing – The Mechanism and the Technic”). Klasycy zapalają więc twardemu atakowi czerwone światło. Twarde nastawienie używane jest przez niektórych nauczycieli w przypadku uczniów, którzy przejawiają słabe domknięcie i do tego celu bywa przydatnym narzędziem. Jednak wyzwolenie twardego nastawienia z utrwalonej od lat, powyżej opisanej, negatywnej opinii zawdzięczamy nauczycielom wokalistów rozrywkowych – to bowiem w tym gatunku muzyki twarde nastawienie jest śmiało wykorzystywane, a nie unikane, czy zastępowane innymi środkami. Podczas tego interaktywnego, praktycznego warsztatu zaproponowane zostało „migające żółte światło” dla użycia twardego ataku – rozumiane jako „stosować z ostrożnością” – w repertuarze popowym, czyli w obszarze specjalizacji prelegentki. Wykazała ona w jaki sposób i dlaczego tego typu nastawienie nie musi męczyć głosu w kontekście występu i w jaki łatwy sposób można je zastąpić innymi rozwiązaniami, które są bezpieczniejsze dla głosu, a równocześnie właściwe dla stylu muzyki rozrywkowej.

Dr hab. Hanna Zajączkiewicz rozprawiała na temat „Śpiewak po przejściu choroby Covid-19-problemy interdyscyplinarne”. Wystąpienie oparte było na wynikach pracy zespołu badawczego z udziałem prof. Hanny Zajączkiewicz oraz ks. prof. Zdzisława Madeja. Przybliżyło ono aktualne problemy śpiewaków, którzy przeszli chorobę Covid-19 oraz wskazało kierunki, w których powinna być prowadzona terapia zaburzeń czynnościowych głosu i opieki nad szczególną grupą zawodową, jaką stanowią śpiewacy.

Jako ostatni tego dnia wystąpił Dr Jon Skidmore (USA) z bardzo ważnym zagadnieniem tremy. Jego wykład zatytułowany był „Pokonaj tremę, śpiewaj śmiało!”. Powiedział nam, aby pokonać tremę i wkraczać na scenę z pewnością siebie, potrzebujemy wiedzy, narzędzi i umiejętności, dzięki którym poradzimy sobie z niespokojnym ciałem i pełnym obaw umysłem, które wzajemnie na siebie oddziałują. Podczas tego warsztatu obdarował nas skutecznymi narzędziami, dzięki którym lepiej lub nawet całkowicie wznieśliśmy się ponad tremę i teraz możemy śpiewać z pełną swobodą!

Zwieńczeniem tego dnia był panel dyskusyjny, podczas którego wiele osób podzieliło się własnymi doświadczeniami. Mogliśmy nawiązać nowe relacje, a także podpytać o konkretnych specjalistów.

Niedziela/Sunday 21.11.2021

Niedziele rozpoczęliśmy od wykładu Prof. Janice Chapman (Anglia) „Dźwięki prymarne”. Odpowiedzieliśmy sobie na pytanie czym jest dźwięk prymarny. Dlaczego jest nam potrzebny? W jaki sposób używamy go i rozpoznajemy go u innych osób? W jaki sposób uczy go Janice? Wszystko to dlatego, że dźwięk pierwotny leży w centrum ludzkiej ekspresji emocji, która z kolei w swej najdoskonalszej postaci staje się klasycznym śpiewem.

Przedostatnim wykładowcą był Jacob Lieberman (Izrael, Anglia) z poradnikiem „Co powinien wiedzieć zawodowy wokalista – 5 ważnych wskazówek”. Jacob wskazuję na dwa główne problemy z głosem u zawodowych wokalistów:
1. Problemy, u których podłoża leżą uszkodzenia fałdów głosowych (np. guzki)
2. Problemy wynikające z niewłaściwego używania głosu, nie skutkujące uszkodzeniem fałdów głosowych.

W obu grupach, jak mówi Jacob opisane objawy przypisać można niedoskonałościom systemu, który tworzy głos u ludzi. Prezentacja dotyczyła niedoskonałości w obrębie pięciu elementów, które składają się na emisję głosu: oddechu, fałdów głosowych, traktu głosowego, postury i umysłu/nastawienia.

Zdecydowanie najgorętszym wystąpieniem była prezentacja wspaniałej Lisy Popeil (USA). Tytuł wykładu brzmiał „Technika beltingu dla wokalistów rozrywkowych”.

Lisa mówi tak: „Współcześni wokaliści posługujący się beltem w muzyce gospel, rockowej i w innych popularnych stylach wymagają takiej techniki wokalnej, która nie tylko pozwala osiągnąć właściwe dla danego stylu brzmienie, ale również umożliwia utrzymanie aparatu wokalnego w dobrym zdrowiu w warunkach jego intensywnej eksploatacji podczas tras koncertowych.” W prezentacji omówiła podstawy współczesnego beltingu, między innymi utrzymywanie właściwego ciśnienia podgłośniowego, eliminacja parcia na fałdy głosowe, role kości gnykowej i mięśni nadgnykowych w stabilizowaniu krtani oraz przedstawiła metode ułatwiająca wycienianie fałdów głosowych przy równoczesnym utrzymywaniu wzorca ich wibracji właściwego dla M1 (tryb 1) na wysokich dźwiękach.

Podobnie jak w przypadku soboty, dzień kończyliśmy panelem dyskusyjnym. Był to jeden z przyjemniejszych etapów dnia. Mogliśmy nieco usystematyzować i uporządkować wiedzę. Mieliśmy też szansę dopytać o rzeczy, które niekoniecznie były łatwe w przyswojeniu.

Zwieńczeniem każdego dnia była „Niespodzianka przed snem dla uczestników konferencji” od dr Aldony Chróściewicz – Trening relaksacyjny metodą Feldenkraisa.

SYLWETKI PRELEGENTÓW

JOHAN SUNDBERG

Profesor akustyki muzycznej w Królewskim Instytucie Technologicznym w Sztokholmie w latach 1979 – 2001. Po ogłoszeniu swojej rozprawy doktorskiej dotyczącej akustyki piszczałek organowych, zwrócił się ku akustycznym aspektom muzyki, czyniąc głos śpiewaczy i teorię wykonawstwa muzycznego głównymi obszarami swoich zainteresowań badawczych. Opublikował ponad 350 artykułów naukowych. W swojej książce „The science of the singing voice” powiązał i podsumował fizjologiczne, akustyczne i ekspresyjne aspekty emisji głosu. Napisał również książkę dotyczącą akustyki dźwięków muzycznych („The science of musical sounds”, 1991), był też redaktorem i współredaktorem wielu monografii. Ma wieloletnie doświadczenie w wykonawstwie muzycznym jako chórzysta i śpiewak – solista. Jest członkiem Królewskiej Szwedzkiej Akademii Muzyki i doktorem honoris causa uniwersytetów w York, Atenach i Liege.

JACOB LIEBERMAN

Osteopata, psychoterapeuta, specjalista o międzynarodowej renomie zajmujący się fizjo- i psychoterapią hiperfunkcyjnych zaburzeń głosu (kryzysów wokalnych).
Jako osteopata i psychoterapeuta opracował „Protokół Liebermana” do badań krtani oraz terapię manualną stosowaną w celu obniżania napięcia mięśniowego i mobilizacji połączeń chrząstek krtaniowych. Jest pracownikiem Szpitala Uniwersyteckiego Lewisham w Londynie oraz Medical Voice Center w Hamburgu. Jest autorem i współautorem publikacji dotyczących problematyki zaburzeń postawy i głosu oraz mechanicznych dysfunkcji krtani. Ma swój wkład w prace: „The Voice Clinic Handbook” (Harris i in., 1998, Whurr Publishers, Londyn), „Diagnosis and Treatment of Voice Disorders” (Sataloff). Jego badania koncentrują się na wpływie manipulacji krtanią na wokalizację.
Szkoli lekarzy laryngologów, logopedów i terapeutów głosu w Wielkiej Brytanii oraz na świecie w zakresie badania krtani i prowadzenia terapii. Opracował autorskie materiały szkoleniowe i w oparciu o nie prowadzi kursy mistrzowskie na UCL (University College London) dotyczące głosu oraz kursy rozszerzone dla studentów Michlalat Hadassah w Jerozolimie i na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej.

INGO TITZE

Naukowiec i badacz głosu. Z wykształcenia – doktor fizyki, którego kariera naukowa ewoluowała od inżynierii elektrycznej przez audiologię i biomechanikę mowy po emisję i higienę głosu. Autor pojęcia wokologia (vocology) – ukutego na bazie wieloletnich badań nad mową i głosem. Od 31 lat jest kierownikiem National Center for Voice and Speech. Jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Iowa, a obecnie wykłada gościnnie na wydziałach Chirurgii i Inżynierii Biomedycznej na Uniwersytecie Utah. Jest honorowym członkiem American Speech Language Association oraz laureatem srebrnego medalu Acoustical Society of America. The Voice Foundation nazwała na cześć jego oraz prof. Sundberga nagrodę „Sundberg-Titze”. Profesor Titze jest autorem czterech publikacji książkowych i redaktorem trzech kolejnych, a także autorem ponad 450 artykułów w czasopismach naukowych. Ponadto jest aktywnym piosenkarzem.

JANICE CHAPMAN

Jest uznawana za jednego z wiodących pedagogów wokalnych na świecie, rozchwytywana przez klientów z całej Europy. Była współzałożycielką i wieloletnią członkinią zarządu Voice Research Society, które w 1991 r. zmieniło nazwę na British Voice Association. Jej kariera jako sopranistki trwała przez 35 lat, obfitując w angaże koncertowe oraz role operowe we wszystkich wiodących brytyjskich oraz europejskich teatrach. W 2010 roku otrzymała posadę wykładowcy, a w 2016 – profesurę na Guildhall School of Music and Drama. Jej książka „Singing and Teaching Singing – A Holistic Approach to Classical Voice” jest obecnie używana w charakterze podręcznika na wielu uniwersytetach i innych uczelniach na całym świecie i już niedługo doczeka się czwartej edycji. Wielokrotnie występowała na międzynarodowych konferencjach i sympozjach (również jako gość specjalny) i prowadziła kursy mistrzowskie.

KIM CHANDLER

Kim Chandler jest renomowaną trenerką wokalną i pedagogiem śpiewu. O jej pracy przeczytać można w cenionych publikacjach dotyczących zagadnień współczesnej wokalistyki, takich jak “Teaching Singing in the 21st Century” i “The Ultimate Guide to Singing”. Prowadzi prywatne studio wokalne w Marbelli (Hiszpania), gdzie pracuje (również online) z zawodowymi wokalistami, artystami estrady, a także uczy innych nauczycieli śpiewu. Od 2004 r. wraz z mężem prowadzi też prywatne studio nagrań (www.virtualvocals.com).
Jest wieloletnią członkinią, pełniącą odpowiedzialne funkcje (m.in. była prezeską, dyrektorką do spraw komunikacji) w stowarzyszeniu British Voice Association. Jest autorką popularnego cyklu ćwiczeń wokalnych “Funky ‘n Fun” (www.funkynfun.com). Jej dorobek pedagogiczny jest cytowany i przywoływany w wielu pracach dyplomowych oraz poradnikach, np. “Training Contemporary Commercial Singers” (Compton), “Teaching Singing in the 21st Century” (Springer) i “The Ultimate Guide To Singing” (TC-Helicon). Przez 14 lat pracowała jako wykładowca w Leeds College of Music I London College of Music oraz przewodniczącą sekcji wokalnej w Vocaltech (obecnie BIMM London).
Była producentką muzyczną kilku poważnych sesji nagraniowych w studiach na Abbey Road, a także pracowała jako trenerka wokalna podczas przesłuchań do brytyjskiej edycji ”The Voice”. Jest regularnie zapraszana doprowadzenia kursów mistrzowskich, warsztatów (w tym dla nauczycieli) orz prezentacji konferencyjnych.
Kim jest również cenioną wokalistką sesyjną z trzydziestoletnim doświadczeniem zdobywanym u boku międzynarodowych gwiazd takich jak Bee Gees, Nathalie Cole, Björk, Brian May (Queen), Michael Bolton, Rick Astley, Uriah Heep, Susan Boyle. Występowała m.in. w Royal Albert Hall, na Downing Street, na Wembley, a także w Buckingham Palace. Jej głos można również usłyszeć w setkach jingli nagranych dla stacji radiowych z całego świata, m in dla polskiego Radia Zet.
(www.kimchandler.com).

RON SCHERER

Profesor na wydziale Nauk o Komunikacji i jej Zaburzeniach na Bowling Green State University, uzyskał doktorat na Uniwersytecie Iowa w 1981 r. Prowadzi wykłady z zakresu wiedzy o głosie i mowie oraz zaburzeń głosu. Jego zainteresowania naukowe obejmują fizjologię, mechanikę, akustykę głosu – zarówno podstawowego, jak i nietypowego oraz zawodowego, a także fizyczne i komputerowe modele fonacji.

LISA POPEIL

Studiuje głos od niemal 60 lat, a od 40 lat uczy śpiewu. Od 25 lat prowadzi badania nad głosem (śpiew klasyczny oraz style i mechanizmy wokalne w muzyce rozrywkowej) z wykorzystaniem filmowania w technice wieloklatkowej, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej, wideofluoroskopii, stroboskopii i analizy częstotliwości. Jest autorką metody Voiceworks®, DVD I warsztatu pod nazwą “Total singer”, a także szeregu publikacji dotyczących stylów wokalnych w muzyce rozrywkowej, które ukazały się w czasopismach naukowych Oxford Handbook of Singing, Oxford Handbook of Music Education, Journal of Voice oraz Journal of Singing. Napisała również kilka ksiażek poświęconych nauczaniu śpiewu, m.in. “Sing at the Top of your Game”, “Sing Anything: Mastering Vocal Styles” i ‘Daily Vocal Workout for Pop Singers’ CD. Koncertowała z Frankiem Zappą I Weird Alem Yankovicem oraz wydała własną płytę dostrzeżoną na listach Billboardu. Lisa Popeil należy do rady naukowej The Voice Foundation, jest również członkinią NATS oraz BVA. Często uczestniczy w międzynarodowych konferencjach poświęconych wokalistyce I nieustannie się kształci w zakresie wszelkich aspektów pracy i higieny głosu.

JON SKIDMORE

Doktor psychologii, licencjonowany psycholog, doradca artystyczny, wokalista, szkoleniowiec, naukowiec i pisarz. Uważa, że ścieżka prowadząca do doskonałego występu zaczyna się pomiędzy uszami, a nie w ćwiczeniówce. Od dziesięcioleci pomaga artystom z całego świata odnaleźć swobodę na scenie i w życiu.

HANNA ZAJĄCZKIEWICZ, dr hab. prof. UWM

W roku 2011 ukończyła z wyróżnieniem studia wokalne na Wydziale Instrumentalno-Pedagogicznym UMFC w Białymstoku. Studiowała również śpiew solowy w Conservatorio Statale di Musica „E.F. Dall’Abaco” w Veronie (Włochy). Jest również absolwentką Wydziału Lekarskiego oraz Studiów Doktoranckich na UMB. Jest specjalistką w zakresie otorynolaryngologii, chirurgii głowy i szyi oraz otorynolaryngologii dziecięcej. Od 2021 roku pełni funkcje Kierownika Katedry i Koordynatora Kliniki Otolaryngologii, Chorób Głowy i Szyi UWM w Olsztynie. Jest cenionym wykładowcą łączącym umiejętnie problemy dwóch dyscyplin- medycyny i muzyki. Prowadzi wykłady i warsztaty z zakresu emisji głosu, śpiewu solowego, otorynolaryngologii oraz podstaw foniatrii i higieny głosu. Prowadziła też klasę śpiewu w Państwowym Studium Wokalno-Aktorskim „Szkoła Talentów” w Białymstoku oraz na Wydziale Instrumentalno-Pedagogicznym UMFC w Białymstoku. Prowadzi ożywioną działalność koncertową. Ma w swoim dorobku liczne koncerty zarówno pieśniarskie, oratoryjno-kantatowe, jak i operowe. Jest laureatką wielu konkursów wokalnych w kraju i za granicą. W październiku 2019 roku otrzymała stopień doktora habilitowanego sztuki w zakresie sztuk muzycznych a marcu 2020 została profesorem Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

ZDZISŁAW MADEJ, ks. prof. dr hab.

Tenor wykonujący muzykę operową i oratoryjno-kantatową, dysponujący głosem lyrico-spinto.
Studia rozpoczął w Hochschule für Musik we Freiburgu (Niemcy), w klasie śpiewu solowego prof. Rheginaldo Pinheiro. Po powrocie do kraju kontynuował kształcenie na Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, pod kierunkiem prof. Ewy Czermak. Odbył studia podyplomowe w Hochschule fur Musik und Theater und Medien w Hannoverze, Niemcy, w klasie śpiewu solowego prof. Markusa Schaefera. W roku 2013 uzyskał tytuł doktora habilitowanego sztuk muzycznych w dyscyplinie wokalistyka na Uniwersytecie Muzycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
Obecnie występuje gościnnie, jako solista, na scenie Opery Wrocławskiej. Oprócz wykonywania muzyki operowej, koncertuje jako śpiewak oratoryjno-kantatowy. Ma w repertuarze także pieśni z fortepianem. Wykonuje partie solowe w ramach licznych koncertów i festiwali, współpracując z wieloma orkiestrami. Koncertował w Polsce i za granicą, m. in. w Niemczech, Austrii, Francji, Szwajcarii i USA.
Od 2013 roku prowadzi klasę śpiewu solowego w Akademii Muzycznej w Krakowie. Obecne zajmuje stanowisko Kierownika Katedry Wokalistyki.

ABSTRACTS (descriptions of lectures)

JOHAN SUNDBERG (Sweden)

Johan Sundberg – professor of Music Acoustics at KTH Stockholm 1979 – 2001. After his doctoral dissertation on organ pipe acoustics, he turned to acoustical aspects of music, his main research topics being singing voice and theory of music performance. He has published more than 350 research articles in scientific journals. In the book The Science of the Singing Voice (Swedish Röstlära, translated into English, German, Portughese and Japanese) he summarizes physiological, acoustical and expressive aspects of voice production. He has also written a book on the acoustic aspects of musical sounds (The Science of Musical Sounds, 1991) and has been the editor or co-editor of numerous proceedings. He has had extensive experience of performing music as a choir and solo singer. He is a member of the Royal Swedish Academy of Music and Doctor Honoris Causa at the University of York, UK, University of Athens, Greece, and Université de Liège, Belgium.

JACOB LIEBERMAN (England)

Reg. Osteopath & Psy.therapist

Specialist, Management Vocal Crises

Specialist in the physical and emotional treatment of hyperfunctional voice disorders

Jacob Lieberman is an internationally recognized specialist in the physical and emotional treatment of hyperfunctional voice disorders. As an osteopath and psychotherapist he has developed the Lieberman protocol for laryngeal examinations as well as manual therapy to relieve muscle tension and mobilize the laryngeal joints. He is a staff member at the Lewisham University Hospital in London and the MEDICAL VOICE CENTER in Hamburg. He is the main author and co-author of publications on questions of posture and voice disorders as well as the mechanical dysfunction of the larynx. He has contributed to standard works: „The Voice Clinic Handbook“ (Harris et al., 1998, Whurr Publishers, London), „Diagnosis and Treatment of Voice Disorders“ (Sataloff).

His research focuses on the effects of laryngeal manipulation on vocalization.

He teaches ENT doctors and speech therapists and voice therapists in the UK and internationally in the use of laryngeal examination and therapy handles.

Jacob Lieberman has also trained voice therapists from Europe, Canada and the US in laryngeal examination and treatment. He has developed his own course material and teaches voice-based master classes at UCL (University College London) as well as advanced courses for students at the Michlalat Hadassah in Jerusalem and the University of British Columbia.

INGO R. TITZE (USA)

Ingo R. Titze is a vocologist with formal education in physics (PhD), electrical engineering (MSEE), and music. He has directed the National Center for Voice and Speech for 31 years. He is an Emeritus Distinguished Professor at the University of Iowa and currently holds adjunct appointments in Surgery and Biomedical Engineering at the University of Utah. He is a Fellow and Honoree of the American Speech Language Association and a Silver Medalist of the Acoustical Society of America. The Voice Foundation has named the Sundberg-Titze award in his honor. Dr. Titze has authored four books, edited three books, and published over 450 journal articles. He continues to be an active singer.

JANICE CHAPMAN (England)

Professor Chapman is widely regarded as one of the world’s leading vocal pedagogues with clients hailing from all over Europe. She was also a founding member of the Voice Research Society, which subsequently became the BVA in 1991. She served on its Board for many years. As a soprano soloist her career spanned over 35 years, with engagements as a concert artist and as a principal soprano in all the major U.K .opera companies and in Europe. In 2010 Janice was made a Fellow and in 2016 a Professor of the Guildhall School of Music and Drama. Her best-selling book, „Singing and Teaching Singing – A Holistic Approach to Classical Voice” is now used as a course textbook in many Universities and Colleges worldwide and is currently in preparation for a 4th edition. Professor Chapman has been a major keynote speaker and has given Master Classes at international symposia and conferences world-wide.

KIM CHANDLER (Australia/England/Spain)

Kim Chandler is one of the world’s leading contemporary vocal coaches. She runs a busy private studio in Marbella (Spain) where she coaches an elite clientele of international stadium bands, charting artists from every genre, professional gigging singers and other singing teachers online. Since 2004 she has run a successful online recording business with her producer husband (www.virtualvocals.com).
Kim has been the MD of large corporate recording sessions at London’s Abbey Road Studios and worked as a vocal coach for audition tours of “The Voice UK”. She is regularly invited to run master classes, workshops & teacher training events and is also a regular presenter at national & international voice conferences, including being a keynote speaker in her home country of Australia.
In the academic world, Kim has spent a decade in leadership positions with the British Voice Association as Head of Communications, past President and Director. She has 14 years of institutional teaching experience as a Principal/Senior Lecturer at Leeds College of Music & London College of Music respectively and was the Head of Vocals at Vocaltech (now BIMM London).
Her pedagogical work features in many masters & doctoral theses and in compendiums such as “Training Contemporary Commercial Singers” (Compton), “Teaching Singing in the 21st Century” (Springer) and “The Ultimate Guide To Singing” (TC-Helicon). Kim is the sole creator of the popular “Funky ‘n Fun” vocal exercise series (www.funkynfun.com) used in many institutions, private studios and by many touring artists.
As a performer, Kim has three decades of high-end performing experience in both live performance and studio singing. Aside from her voice being heard on films, albums, cruise ship shows and thousands of jingles worldwide, she has also backed artists such as The Bee Gees, Natalie Cole, Michael McDonald, Bjork, Michael Bolton and Susan Boyle, in addition to having performed at some of London’s most iconic locations such as the Royal Albert Hall, Downing Street, Wembley Arena & Stadium, the O2 Arena and Buckingham Palace (www.kimchandler.com).

RONALD C. SCHERER (USA)

Ron Scherer, Ph.D., Distinguished Research Professor in the Department of Communication Sciences and Disorders, Bowling Green State University, received his Ph.D. from the University of Iowa in 1981. He teaches voice disorders and voice and speech science courses. His research interests include the physiology, mechanics, and acoustics of basic, abnormal, and performance sound production, and physical and computer modeling of phonation.

LISA POPEIL (USA)

Lisa Popeil, MFA in Voice, has studied voice for nearly 60 years and has taught professionally in all styles of singing for over 40 years. Based in Los Angeles, Lisa is the creator of the Voiceworks® Method, the Total Singer DVD and the Total Singer Workshop.

Lisa is a contributor on commercial vocal genres for the 'Oxford Handbook of Singing’ and 'Oxford Handbook of Music Education’. She has conducted voice research for the past 25 years at international labs and has been published in 'Journal of Voice’ and the 'Journal of Singing’ on the physiology and acoustics of classical and commercial styles, belting, and absolute range in singers.

A member of NATS (N’tl Association of Teachers of SInging), Ms. Popeil is also on the Advisory Board of the Voice Foundation, an invited member of BVA (British Voice Association), a member of PAVA (Pan-American Vocology Association), is a voting member of NARAS (N’tl Academy of Recording Arts & Sciences – Grammys), ASCAP (American Society of Composers and Publishers) and is a member of the union SAG-AFTRA (Screen Actors Guild-American Federation of Television and Radio Artists)
Ms. Popeil is a frequent presenter at international conferences such as British Voice Association, PAVA, Physiology and Acoustics of the Singing Voice (PAS), Pacific Voice & Speech Foundation (PVSF), Pan-European Voice Conferences (PEVOC), International Congress of Voice Teachers (ICVT) and the Voice Foundation.
In addition to being a professional vocalist, Lisa is a skilled pianist, voice-over artist, songwriter, composer and recording engineer. She co-authored the book 'Sing Anything: Mastering Vocal Styles’ and produced the 'Daily Vocal Workout for Pop Singers’ CD. She has recorded and performed in a variety of genres including opera, jazz, pop, rock, R&B, country, Bulgarian and Bollywood. In addition to performing and recording with Frank Zappa, and singing on multiple 'Weird Al’ albums, her 1984 self-titled album was a Billboard 'Top Album Pick’.
In 2019, Lisa joined 'Weird Al’ Yankovic on his sold-out North American summer tour as a back-up singer, performing 67 shows to over 250,000 'Weird Al’ fans.
Lisa brings her passion to singers by offering Zoom lessons to a global clientele in styles as varied as classical, musical theater legit and belting, rock, pop, R&B, country and jazz. For more information on lessons, teacher training, and Voiceworks® products: www.popeil.com

JON SKIDMORE (USA)

Dr. Jon Skidmore, Psy.D., He is a licensed psychologist, performance coach, singer, educator, researcher and author. He believes that the path to peak performance starts between the ears, not in the practice room. For decades he has been helping performers from around the world, find freedom on stage and in life.

HANNA ZAJĄCZKIEWICZ, dr hab. prof. UWM

Prof. Hanna Zajączkiewicz completed her vocal studies with merit at the Frederic Chopin Music University (Faculty of Instrumental and Pedagogy Studies in Białystok). She also studied voice at the Conservatorio Statale di Musica „E.F. Dall’Abaco” in Verona, Italy. She was a laureate of mamy vocal competitions in Poland and abroad and continues her concert career as a singer with Lied, opera, cantata and oratorio repertoire. Apart from her vocal studies, she graduated from master and doctoral studies at the Białystok Medical University. Currently, she is a professor of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn and holds the position of Chief of Otolaryngology, Head and Neck Surgery Department and Clinic in Olsztyn.

ZDZISŁAW MADEJ, ks. prof. dr hab.

Roman Catholic priest, Rector of St. Martin Church in Wrocław. Opera, oratorio and concert singer. Tenor classified as lyrico-spinto. Currently guest performing as a soloist in the Opera of Wrocław. Studied at Hochschule für Musik in Freiburg im Breisgau, Germany, class of opera singing under the guidance of professor Rheginaldo Pinheiro. Graduated from K. Lipiński Academy of Music in Wrocław, from the class of opera singing under the guidance of professor Ewa Czermak. Post graduation studies at Hochschule für Musik, Theater und Medien Hannover, Germany, class of solo singing under the guidance of professor Markus Schaefer. Post doctoral degree from F. Chopin University of Music in Warsaw (2013). Took part in many concerts and festivals in Poland and abroad, also in cooperation with Polish and foreign orchestras. Since 2013 he guides the solo singing class at the Academy of Music in Cracow. Currently holds the position of Chief of Voice Department at the Krzysztof Penderecki Academy of Music in Cracow.